Zajęcia logopedyczne w roku szkolnym 2022/2023 odbywać się będą w gabinecie logopedycznym – sala 614 i 613 (II piętro)
Prowadzące zajęcia: Anna Adamowicz, Barbara Mastej-Zaorska.
Drodzy Rodzice!
Rozwój mowy jest jedną z ważniejszych umiejętności, jaką zdobywa dziecko. Trwa on przez wiele lat i przebiega w indywidualnym rytmie. Dziecko, które idzie do pierwszej klasy powinno wymawiać wszystkie głoski prawidłowo, mieć bogate słownictwo dotyczące jego życia, otoczenia, umieć budować poprawne pod względem gramatycznym i logicznym zdania.
Prawidłowa wymowa ma duże znaczenie dla powodzenia w nauce czytania i pisania. Bez względu na przyczynę wystąpienia zaburzeń mowy czy wad wymowy należy podjąć jak najwcześniej działania terapeutyczne.
Serdecznie zapraszam do współpracy, ponieważ skuteczność i powodzenie terapii zależy w dużej mierze od Was – Rodziców.
- Zakres działań gabinetu logopedycznego w SP 3 Głogów:
a) diagnoza i terapia logopedyczna uczniów klas 1-3;
b) kompleksowa opieka nad dzieckiem – współpraca z wychowawcą, pedagogiem, psychologiem;
c) konsultacje dla rodziców;
d) profilaktyka logopedyczna (materiały instruktażowe dla rodziców, badania przesiewowe, pogadanki).
Terapia logopedyczna w naszej szkole.
Terapia logopedyczna prowadzona jest w miłej i życzliwej atmosferze. Zajęcia odbywają się w małych, maksymalnie 4 osobowych grupach. Przebiega w formie zabawowej. Gabinet logopedyczny jest dobrze wyposażony w różnego rodzaju gry logopedyczne, planszowe i pomoce logopedyczne, które często sami z dziećmi tworzymy podczas zajęć. Często korzystamy z programów logopedycznych – multimedialnych.
Sposoby i ćwiczenia, które stosuje w pracy z dziećmi w wieku szkolnym:
a) Gimnastyka buzi i języka
ćwiczenia usprawniające narządy mowy – są to ćwiczenia , których celem jest podniesienie sprawności ruchomych narządów mowy. Warunkiem prawidłowego wymawiania wszystkich głosek jest między innymi właśnie sprawne działanie narządów mowy. Dlatego tak ważne są ćwiczenia, które usprawniają narządy mowy, pozwalają wyrobić świadomość i celowość określonych ruchów. Do ćwiczeń narządów mowy zaliczamy: ćwiczenia żuchwy, języka, warg oraz podniebienia miękkiego.
b) Ćwiczenia artykulacyjne
Ich zadaniem jest doskonalenie poprawnej artykulacji głosek. Właśnie temu służy opisane wyżej ćwiczenia wstępne. Ćwiczenia artykulacyjne zawsze powinny być prowadzone w taki sposób, by były częścią zabawy, a nie trudnym do wykonania zadaniem. Ćwiczenia artykulacyjne związane są już bardzo ściśle z procesem mówienia i dzielą się na ćwiczenia w artykulacji głosek, ćwiczenia utrwalające i automatyzujące artykulację głosek oraz ćwiczenia w różnicowaniu głosek opozycyjnych.
c) Ćwiczenia oddechowe i fonacyjne
Ćwiczenia oddechowe –Podstawowym celem tych ćwiczeń jest nauczenie różnicowania fazy wdechowej i wydechowej, jak również przedłużania fazy wydechowej. Często też dzieci maja trudności z oddychaniem podczas mówienia, co szczególnie wyraźnie słychać podczas recytacji wierszyków. Dlatego też podczas zabaw, w których prowadzone są ćwiczenia oddechowe, dziecko powinno nauczyć się prawidłowego sposobu operowania oddechem. Wśród ćwiczeń oddechowych wyróżniamy ćwiczenia: mobilizujące aparat oddechowy, kształtujące oddychanie brzuszno – przeponowe, łączące oddychanie z ruchem oraz ćwiczenia oddechowo – fonacyjne. Ćwiczenia fonacyjne – mają na celu ustawianie prawidłowej emisji głosu, dziecko ma nauczyć się właściwego posługiwania się głosem. Prowadzenie ćwiczeń fonacyjnych pozwala na zlikwidowanie u dzieci głosów zbyt piskliwych, krzykliwych. Również wśród tych ćwiczeń wyróżniono kilka ich rodzajów:
d) Ćwiczenia logorytmiczne
Są to ćwiczenia muzyczno – ruchowe i słowno – ruchowe, a ich składnikiem wiodącym jest rytm. Ćwiczenia logorytmiczne kształcą ruchy całego ciała, co ma pośredni wpływ na ruchy narządów mowy oraz kształcenie poczucia rytmu umożliwiającego prawidłowe stosowanie prozodii mowy tj. melodii, akcentu, rytmu..
e) Ćwiczenia słuchowe.
Odgrywają bardzo ważną rolę, gdyż w procesie komunikowania się odbiór mowy jest równie istotny jak przekazywanie informacji. Celem ćwiczeń słuchowych, nazywanych też ćwiczeniami słuchu fonematycznego, jest zdolność różnicowania głosek oraz umiejętność ich wyodrębniania i scalania w wyrazy.
f) Ćwiczenia językowe.
Opierają się na różnych opowiadaniach, bajkach, grach planszowych, karcianych, edukacyjnych. Dziecko uczy się wprowadzania prawidłowej głoski w mowę zaczynając od sylaby, a kończąc na tekstach nasyconych kłopotliwą głoską.
Najczęściej występujące wady wymowy u dzieci w wieku szkolnym:
a) Sygmatyzm – potocznie seplenienie – wada wymowy polegająca na nieprawidłowej realizacji głosek:
– ciszących (ś, ź, ć, dź),
– syczących (s, z, c, dz),
– szumiących (sz, ż, cz, dż).
Rozróżnia się kilka podstawowych rodzajów seplenienia:
* seplenienie międzyzębowe- podczas wymowy głosek grupy seplenienia język wysuwa się między zęby,
* seplenienie boczne- podczas wymowy głosek język położony jest niesymetryczne,
* seplenienie wargowo-zębowe –język nie bierze udziału w wymowie,
Przyczynami seplenienia najczęściej są: mała ruchomość warg i języka, nieprawidłowa budowa narządów artykulacyjnych, zły zgryz, niedosłuch.
b) Rotacyzm– potocznie zwane reranie – nieprawidłowa wymowa głoski r, np. zamiana głoski r na głoskę j lub l. Przyczyną rerania jest najczęściej słaba ruchomość języka lub brak pionizacji języka.
c) Ubezdźwięcznianie– polega na wymawianiu głosek dźwięcznych bezdźwięcznie, np. b- p, d- t, w- f, g- k. Przyczyną bezdźwięcznej realizacji głosek dźwięcznych jest zaburzony słuch fonematyczny oraz mała ruchomość narządów artykulacyjnych.
d) Kappacyzm i gammacyzm.
Nieprawidłowa wymowa głosek k i g- głoski są zastępowane głoskami t i d. Przyczyną jest nieprawidłowa praca języka.
e) Jąkanie– zaburzenie płynności, tempa i rytmu mówienia, spowodowane zbyt silnym napięciem mięśni oddechowych, fonacyjnych i artykulacyjnych. Wraz z terapią logopedyczną powinna być prowadzona terapia psychologiczna.
3. Przykładowe ćwiczenia logopedyczne:
Ćwiczenia przygotowujące do artykulacji głoski /r/:
- Mlaskanie szerokim językiem po podniebieniu;
• Naśladowanie ssania cukierka czubkiem języka;
• Unoszenie szerokiego języka do wałka dziąsłowego;
• Wykonywanie precyzyjnych ruchów języka od górnych zębów w stronę gardła i z powrotem: „malowanie” językiem podniebienia;
• „ Liczenie zębów” – dotykanie czubkiem języka kolejno do wszystkich zębów;
• Parskanie – wydmuchiwanie powietrza na rozluźnione wargi;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem: /t-t-t-t-t; d-d-d-d-d/ najpierw powoli, potem coraz szybciej; buzia otwarta;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /le-le-le-le-le; la-la-la-la-la;ly-ly-ly-ly-ly/ najpierw powoli, potem coraz szybciej; buzia otwarta;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /td-td-td/;
• Uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /t –da/; t -powinno być krótkie i delikatne;
• uderzanie czubkiem języka po wałku dziąsłowym z jednoczesnym wymawianiem /d-da/; [d] powinno być krótkie i delikatne;
• wielokrotne wymawianie połączeń: /d-da, d-do; d-du; d-de; d-dy/
• szybkie wymawianie zwrotów: patataj, lelum polelum, bla – ble;
Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej artykulacji głosek /s, z, c, dz/:
Ćwiczenia języka:
• Na przemian język wąski, zaostrzony a następnie szeroki i płaski;
• Szeroki język leży luźno za dolnymi zębami;
• Szybko wysuwamy i chowamy język (zabawa w jaszczurkę zjadająca owady);
• Czubek języka leży za dolnymi zębami, przednia cześć grzbietu języka unosimy lekko do górnych dziąseł, boki języka powinny przylegać do wewnętrznej strony górnych zębów;
• Dmuchamy na język ułożony w górkę, na języku powinien wytworzyć się rowek, którym przechodzi strumień powietrza;
Ćwiczenia warg:
• Rozciąganie warg – szeroki uśmiech, nie pokazujemy zębów;
• Rozciąganie warg – szeroki uśmiech, odsłaniamy zęby i zamykamy wargi;
• Rozciągamy prawą stronę ust (prawy kącik ust się uśmiecha);
• Rozciągamy lewą stronę ust (lewy kącik ust się uśmiecha);
• Bardzo dokładnie wymawiamy na przemian samogłoski: e – o;
Ćwiczenia przygotowujące do prawidłowej artykulacji głosek /sz, ż, cz, dż/:
Ćwiczenia języka:
• Buzia otwarta, czubek języka stuka po wałku dziąsłowym, za górnymi zębami (jak dzięcioł);
• Buzia otwarta, język masuje wałek dziąsłowy;
• Buzia otwarta, czubek języka masuje miejsca od górnego wałka dziąsłowego w stronę gardła,
„malowanie” czubkiem języka po podniebieniu;
• „Liczenie zębów” dotykamy czubkiem języka każdego zęba;
• Przyklejanie języka do podniebienia i głośne odklejanie;
• Kląskanie;
• Buzia otwarta, czubek języka naciska na wałek dziąsłowy;
Ćwiczenia warg:
• Ściągamy wargi i wysuwamy do przodu;
• Zęby złączone, wargi zaokrąglone i lekko wysunięte do przodu, zamykają się i otwierają (jak pyszczek rybki w wodzie);
• Wymawiamy na przemian samogłoski: i-u;
• Udajemy chrupanie marchewki przez króliczka: zęby złączone, buzia „robi ryjek”, stukamy ząbkami;
• Na zmianę pokazujemy uśmiech (wargi rozciągnięte) i ryjek (wargi zaokrąglone) przy złączonych zębach;
Opracowała: mgr Anna Adamowicz