Wisława Szymborska

Polska poetka i krytyk literacki. Urodziła się 2 VII 1923 r. w Bninie (obecnie część Kórnika,
w Poznańskiem).Uczęszczała do Gimnazjum s. Urszulanek w Krakowie, potem przyszło jej zdawać maturę podczas wojny. W latach 1945-48 studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim filologię polską
i socjologię. Jako czytelnik-amator zagłębiała się w tajniki filozofii, nauk przyrodniczych oraz historii sztuki.

Pracowała w 1953-1981 w redakcji Życia Literackiego, gdzie przez wiele lat kierowała działem poezji,
a w latach  1981-1983 w zespole redakcyjnym miesięcznika Pismo (Kraków). Debiutowała w Dzienniku Polskim.

Szymborska znana była w świecie dzięki przekładom m.in. na angielski, francuski, niemiecki, holenderski, hiszpański, czeski, słowacki, szwedzki, bułgarski, albański i chiński. To  autorkazbiorów wierszy: Dlatego żyjemy, Pytania zadawane sobie, Wołanie do Yeti, Sól, Sto pociech, Wszelki wypadek, Wielka liczba, Ludzie na moście. Ponadto wyszło kilka wyborów jej wierszy oraz dwa tomy felietonów pt. Lektury nadobowiązkowe.

Dorobek poetycki Szymborskiej nie jest ilościowo duży, ale stanowi zjawisko niezwykle wysokiej rangi artystycznej. Tytułem jednego z tomików artystki Pytania zadawane sobie można by scharakteryzować prawie całą jej twórczość poetycką. Stanowi bowiem ona taki właśnie ciąg zadawanych sobie pytań, najczęściej natury filozoficznej, formułowanych w sposób poetycki.

U Szymborskiej również ironia wyostrza, cieniuje, zmienia tonację wielu utworów, ale nie tylko nie odbiera im walorów emocjonalnych, lecz wręcz przeciwnie. Poetka jest wielkim wirtuozem formy poetyckiej, a jej wiersze wywołują w nas liryczne wzruszenie. Dowcip i jej poczucie humoru święcą triumfy w licznych utworach poetki. Charakterystyczne w jej twórczości jest to, że temat traktuje jako odskocznię od szerszej, najogólniejszej refleksji wyrażonej w zakończeniu utworu. Stara się wyraźnie łączyć w swojej twórczości zainteresowanie filozoficzno – poznawcze i określony kanon etyczny. Wiersze jej są wyrafinowane w formie, a przy tym przejrzyste i zrozumiałe, równocześnie zawierają głębokie treści myślowe. Często jeden pomysł rozstrzyga o niezwykłości jej utworu.

Rodzące się rzadko, trudne pod względem językowym, finezyjne, stawiające czytelnikowi najwyższe wymagania wiersze Szymborskiej od samego początku zdobyły sobie publiczność poza kręgami profesjonalistów, szybko też przekroczyły granice kraju. Zaczęto je tłumaczyć w 1956 r. i do chwili otrzymania Nagrody Nobla istniały już w trzydziestu językach, a w blisko dwudziestu miały osobne wybory książkowe.

W 1996 roku poetka otrzymała Nagrodę Nobla za: „poezję, która z ironiczną precyzją odsłania prawa biologii i działania historii we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”. Jest również m.in. laureatką Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1960), nagród Polskiego PEN Clubu (1980, 1996), Nagrody Goethego (1991), Nagrody Herdera (1995). W 2001 r. otrzymała dyplom honorowego członka Amerykańskiej Akademii Sztuki i Literatury.  Wisława Szymborska została 75 członkiem honorowym Akademii (trzecim z Polski – obok Magdaleny Abakanowicz i Krzysztofa Pendereckiego).

W czasie spotkań literackich poetka stanowiła fenomen i zagadkę: skromna, zamknięta, dyskretna
i wyciszona elektryzowała czytelników. Prostota jej wierszy skutecznie opiera się objaśnieniom badaczy i bezbłędnie trafia w gust współczesnego odbiorcy. Nawiązywała kontakt z publicznością ponad głowami krytyków.

Wisława Szymborska zmarła w domu, w Krakowie 1 lutego 2012 r.